Integracja sensoryczna (SI) to jeden z procesów zapewniających prawidłowy rozwój dziecka już od najmłodszych lat. Proces ten zachodzi w układzie nerwowym i pozwala na poprawne przetwarzanie bodźców, które dziecko odbiera za pomocą zmysłów. Nie zawsze jednak przebiega on prawidłowo. W przypadku gdy dziecko nie potrafi właściwie odbierać wrażeń zmysłowych mówimy o zaburzeniach integracji sensorycznej. Konieczna jest wówczas specjalistyczna diagnoza i terapia.
Charakterystyczne objawy
Nikt nie zna swojego dziecka tak jak rodzice. Spędzając z dzieckiem najwięcej czasu w ciągu dnia, mogą zauważyć, czy rozwija się ono prawidłowo oraz jak funkcjonują w środowisku. Objawy zaburzeń integracji sensorycznej mogą być bardzo różne – bo każdy człowiek jest inny.
Są one jednak na tyle charakterystyczne, że łatwo można je dostrzec. Mogą występować na dwa sposoby – dziecko jest albo nadpobudliwe albo nadwrażliwe. Nadpobudliwość można zauważyć znacznie łatwiej, często nawet „na pierwszy rzut oka”. Znacznie trudniej jest w przypadku dzieci mających nadwrażliwość, np. na dotyk dlatego w niniejszym artykule omówimy głównie tego typu objawy. Obserwując dziecko, możemy dostrzec, że unika ono gier i zabaw ruchowych, jest wycofane, trzyma się z boku. Jeżeli podejmuje aktywność ruchową, jest niezgrabne, często się potyka lub przewraca. Nie potrafi wejść na drabinki lub na ławkę (boi się wysokości), złapać piłki (często gdy rzuci się piłkę, dziecko odruchowo zamyka oczy i nie umie jej chwycić). Chodzi krzywo, garbi się (chowa głowę w ramionach). Nie lubi przytulania, obejmowania, szczególnie spontanicznego. Często myli strony, kierunki. Może być tak, że dziecko nie lubi ubrań wykonanych z konkretnych materiałów albo przeciwnie – lubi konkretny materiał ubrania, kołdry czy koca.
Nie wszystkie te objawy muszą występować równocześnie. Zaburzenia SI są często rozpoznawane u dzieci z autyzmem, zespołem Downa, Aspergera lub MPD (mózgowe porażenie dziecięce).
Gdzie szukać pomocy
Nawet jeżeli u dziecka występują wspomniane wyżej objawy, nie świadczy to z pełnym prawdopodobieństwem o występowaniu zaburzeń integracji sensorycznej. Dlatego konieczne jest udanie się do specjalisty – psychologa dziecięcego lub terapeuty SI. Osoba ta przeprowadzi pełny wywiad z rodzicem a obserwując dziecko i jego zachowanie potwierdzi lub wykluczy nasze obawy – ustali też czy to zaburzenia SI czy może coś innego. Dobierze konkretne metody terapii i ćwiczenia. Podpowie również, jakie ćwiczenia można wykonywać w domu.
Adresy wykwalifikowanych specjalistów można znaleźć w Internecie. Poradę możemy uzyskać również w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ćwiczenia integracji sensorycznej odbywają się ponadto w niektórych przedszkolach lub szkołach (najczęściej jako zajęcia pozalekcyjne, często dodatkowo płatne).
Diagnoza zaburzeń odbywa się w sali integracji sensorycznej.
Terapia
Terapia zaburzeń integracji sensorycznej polega na indywidualnie dobranych ćwiczeniach i zabawach pozwalających w zależności od potrzeb pobudzić lub wyciszyć układ nerwowy dziecka, poprawić jego równowagę, koncentrację, umiejętność przetwarzania bodźców. Terapia odbywa się w sali a każda sesja trwa 45-60 minut. Jako przykładowe ćwiczenia można wymienić korzystanie z huśtawek, hamaków, podwieszonych worków, drabinek, deskorolek oraz zabawy ruchowe czy z użyciem plasteliny itp. Pomocne mogą się okazać również masaże. Część ćwiczeń można również z powodzeniem wykonywać w domu.
