O nabiale krąży wiele pogłosek. Niektórzy sądzą, że wyeliminowanie go z diety jest kluczowe do osiągnięcia zdrowia. Inni uważają, że w zbilansowanej diecie nie może go zabraknąć. Jednak, jak to zwykle bywa, prawda leży gdzieś pośrodku. W zdrowym i rozsądnym jadłospisie nie istnieją produkty żywnościowe, których nie da się zastąpić. Dlatego również bez nabiału, dieta może być w pełni odżywcza. Jednak w świetle najnowszych badań nie ulega wątpliwości, że ta grupa produktów spożywczych posiada mnóstwo zalet, które przemawiają za tym, by jednak stanowiła część zdrowego jadłospisu.
Wartości odżywcze produktów mlecznych
Za nabiał uważa się wszelkiego rodzaju produkty pochodzące z mleka, jak i oczywiście samo mleko. Jest to pokarm całkowicie niezbędny w diecie noworodka. Jednak z wiekiem preferencje organizmu zmieniają się, a dieta może stawać się coraz bardziej urozmaicona. Niemniej jednak, produkty mleczne cenione są ze względu na swoje znaczne właściwości odżywcze. Stanowią główne źródło wapnia w diecie ludzi na całym świecie. Szacuje się, że u osób eliminujących nabiał z jadłospisu, niedobory tego makroskładnika mogą wynosić aż 50%. Dzieje się tak z powodu znacznie mniejszych ilości tego pierwiastka w innych grupach produktów spożywczych, jak również ze względu na fakt, że to z nabiału jest on najlepiej przyswajalny. Podobnie sprawa wygląda w przypadku wielu witamin – szczególnie tych z grupy B. Mleko pełnotłuste to również bardzo dobre źródło witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A i E.
Poza wapniem, nabiał stanowi też niewątpliwie znaczące źródło białka w diecie. W tym przypadku jednak, największe znaczenie mają produkty mięsne.
Mleko i jego przetwory to również bogate źródło specyficznych składników bioaktwnych. Należy do nich między innymi laktoferryna, wpływająca korzystnie na procesy immunologiczne, czyli odporność organizmu. Poza tym na uwagę zasługują specyficzne kwasy tłuszczowe występujące w znaczących ilościach szczególnie w przetworach mlecznych, takich jak sery żółte czy masło. Przypisuje się im działanie antybakteryjne, przeciwzapalne, ale również przeciwmiażdżycowe oraz antykancerogenne.
Czy mleko jest dla każdego?
Mleko i przetwory mleczne posiadają niezaprzeczalne zalety. Jeśli tylko nie istnieją przeciwwskazania, zaleca się włączenie ich do codziennej diety. Jeśli jednak np. względy światopoglądowe nie pozwalają tego uczynić, również istnieje możliwość prawidłowego zbilansowania diety. W takich przypadkach należy zwrócić szczególną uwagę na podaż wapnia, witamin z grupy B oraz części kwasów tłuszczowych z innych produktów spożywczych.
Istnieją również wyraźne przeciwwskazania zdrowotne, które wymuszają eliminację nabiału z diety. Należy do nich przede wszystkim uczulenie na białka mleka. Dolegliwość ta występuje u około 1-2% dzieci. W większości przypadków staje się znacznie łagodniejsza wraz z wiekiem. Ograniczenia nabiału są konieczne również w przypadku nietolerancji laktozy. Zwrócić należy jednak uwagę na fakt, że znaczna część przetworów mlecznych nie zawiera tego cukru. Obecnie na rynku pojawia się także coraz więcej produktów bezlaktozowych, pozbawionych tego składnika w procesie produkcji.
